Jaren geleden kocht ik een boekje met de titel Ontploeteren. De schrijver bedacht deze leuke, aansprekende term als tegenhanger van ‘ploeteren’: dus je best doen om altijd aardig gevonden te worden, om stoer te zijn of een interessant ego in de lucht te houden. Dat het ook anders kan, dat je met een ludiek woord ook kunt óntploeteren, sprak mij natuurlijk aan omdat ik altijd aan het ploeteren was.
Ik was zo uitgeploeterd en uitgevloerd, dat het hoog tijd werd om wat te gaan ontploeteren. Want aardig gevonden willen worden, een stoere rol spelen of een interessant ego in de lucht houden: dat deed ik overal en altijd. In mijn werk, bij mijn vrienden, zelfs op de tennisbaan. Jarenlang tenniste ik met iemand die niet bepaald vriendelijk tegen me was, die me zelfs wel eens uitschold. En ik maar stug doorploeteren om tóch aardig gevonden te worden. Van jongsaf aan was ik gewend om alles uit de kast te halen om waardering te krijgen, om ‘erbij’ te mogen horen. Tot ik op een dag deze zin las, die mij zeer trof: Uit sommige kranen komt geen water. En plotseling zag ik in dat ik moest ophouden met deze uitputtingsslag, dat ik niet aan deze kraan moest blijven draaien in de hoop er ooit een druppel uit te persen – want dat ging niet gebeuren.
Ik tennis nu alleen nog met mensen bij wie ik me prettig voel, en met wie ik daardoor veel meer plezier heb. Inmiddels vind ik dat volstrekt logisch en zou ik niet meer anders kunnen. Maar natuurlijk ben ik daarmee nog niet ‘klaar’ … zucht, waarom zijn we toch nooit eens ‘klaar’? Op het gebied van ontploeteren krijg ik telkens nieuwe ‘uitdagingen’, om dat modieuze woord te gebruiken. Op het podium bijvoorbeeld, wanneer ik een congres mag leiden als dagvoorzitter of een discussie moet voorzitten. Ook daar probeer ik nu steeds minder in een stoere of behaagzieke rol te stappen en durf ik steeds meer rustig, vriendelijk en open te zijn. Maar oh, wat voelt dat kwetsbaar en wat is dat daardoor moeilijk.
Steeds iets meer worden wie je bent: dat is een moeilijke weg, maar ook een mooie. Want de moed die ik hiervoor bij elkaar probeer te rapen wordt beloond, zo af en toe. Dan zie ik: hé, die leuke opdracht of dat mooie congres lijkt vanzelf naar me toe te komen, zonder dat ik er hard voor heb geploeterd. Als ik rustig, vriendelijk en open durf te zijn, gaat alles meer stromen. Vele wijzen uit het oosten hebben dit al zo vaak gezegd en opgeschreven – in het boeddhisme, in het taoïsme. Wijzen uit het westen overigens ook, want komt ‘worden wie je bent’ niet van Nietzsche? Maar je gelooft dat soort wijsheid pas als je het zelf gaat ervaren. Als je ziet: het werk dat er nu komt, pást ook beter bij me. De vrienden die nu overblijven, zijn me ook écht dierbaar. Het leven dat ik nu leid, stróómt meer, zonder dat ik krampachtig aan kranen hoef te draaien.
Na zulke ervaringen durf ik weer een beetje meer te worden wie ik ben, zonder rollenspel en ploeteren, duwen en trekken, uitsloven en behagen. Een totaal ontploeterde staat is vast net zo lastig te bereiken als de verlichting, maar ik ben al blij met ieder stapje in die richting.
Kommentare