Dit interview is gepubliceerd in Psychologie Magazine. In dit vraaggesprek dat ik een paar jaar geleden had met dé specialist in Acceptance and Commitment Therapy (ACT), Gijs Jansen, gaan we dieper in op de kracht van humor als een medicijn voor negatieve gedachten. Gijs Jansen gelooft niet in het bestrijden daarvan; hij stelt dat we negatieve gedachten minder kracht geven door er met humor wat afstand van te nemen.
Inzicht waarbij er 'een wereld openging'
Jaren geleden kreeg Gijs Jansen, het gezicht van de Acceptance and Commitment Therapy (ACT) in Nederland, zo’n inzicht waarbij er ‘een wereld openging’, in zijn eigen woorden. Hij zag hoe ACT-grondlegger Steven Hayes een paniekaanval kreeg – en wel voor een bomvolle zaal. ‘Hij nam alle tijd en zei rustig tegen het publiek: “Ik heb nu een paniekaanval." Jansen lacht en zegt: ‘Wow! Jarenlang had ik zelf therapie gehad, geprobeerd anders te leren denken en ontspanningsoefeningen gedaan vanwege mijn sociale angst. Opeens zag ik dat je vrij kunt zijn, met je angst, met je pijn, en dan toch van alles kunt aanpakken. Stoppen met ertegen vechten, dat is zó fijn."
Hij vertelt in ons interview hoe je actief afstand kunt nemen van al die gedachten in je piekerfabriek, door ze te observeren zonder ze te willen veranderen.
"Het doel is om een afstandelijker relatie tot je gedachten te krijgen; een soort verstandshuwelijk met je verstand. En om je werkelijk te kunnen distantiëren van je denken, reiken we in ACT een speciale techniek aan, namelijk defusie: het lichter omgaan met een gedachte. Humor is daarbij heel belangrijk. Neem woorden als “dik”, “lelijk” of “zwak”: wanneer je zo veroordelend over jezelf denkt, en je merkt dat die oordelen hard binnenkomen, kun je oefenen om er afstand van te nemen. Bijvoorbeeld door een woord simpelweg anderhalve minuut te herhalen: daarmee verliest het al wat van zijn lading. Het idee is dat je de draak steekt met woorden die je raken. Wanneer je dat zuur of sarcastisch doet, heeft het geen effect, maar als je met humor leert kijken naar wat je brein allemaal aan ellende produceert, kan dat je lijden verlichten."
Lees het hele artikel! Daarin kom je onder meer te weten:
Waarom wij mensen zo’n last hebben van die piekerfabriek in ons hoofd;
Waarom het helpt om je verstand een koosnaam te geven;
Waarom ons brein van nature een zwartkijker is;
Hoe we meer zelfcompassie kunnen beoefenen;
Hoe je door goed te voelen je beter kunt gaan voelen.
"Het is belangrijk ons niet te verzetten tegen de pijnlijke dingen in ons leven. Als je een feelgood-agenda hanteert, moet het altijd mooi weer zijn. Dat is het gewoon niet altijd. Ben je bereid om door de regen te lopen? Echt geluk heeft niet te maken met je goed voelen, maar met goed voelen." Gijs Jansen
