‘Ah joh, je moet het gewoon loslaten!’ Hoe vaak horen we dit – goedbedoeld – niet van iemand? Of zeggen we het zelf – goedbedoeld – tegen een ander die ergens mee worstelt? Jaaaaah, 'gewoon' loslaten, dát zou fijn zijn zeg, die verslaving loslaten, of die gewoonte, of die gedachten – weg ermee, losgooien, vrijheid! Maar hoe moet dat dan? Dat wordt er helaas nooit bij verteld…
Loslaten is heel moeilijk, misschien onmogelijk. Tenminste: als we het opvatten als een werkwoord, waarvoor we dus van alles moeten doen, waarvoor we aan het werk moeten. Terwijl we juist niets moeten doen, we moeten iets láten.
De mindfulness en de ACT bieden mooie inzichten en tools om te komen tot loslaten, zonder daarvoor hard te ‘werken’. Ik coachte deze week een jonge vrouw die haar ex-geliefde graag wil loslaten. Na acht jaar is de relatie geëindigd, maar al een vol jaar lukt het haar niet om dit te accepteren. Ze schrijft hem appjes, mails, checkt zijn Facebook (wie is die vrouw naast hem op de foto) en bedenkt scenario’s, nachten lang, over hoe het weer goed gaat komen tussen hen. Ze wil dit gedrag niet, het helpt haar niet (hij wendt zich alleen maar verder af), maar ze kan hem niet loslaten.
De eerste stap naar de uitgang uit deze gevangenis, die we zo vaak voor onszelf bouwen, is Laten. De gedachte die opkomt (ik stuur hem straks weer een appje, of – ander voorbeeld - ik pak nog een glas wijn, dat helpt tegen mijn stress) laten gaan. Laten overdrijven als een wolk aan de lucht. Als wij niets doen met de gedachte, zal deze verdwijnen. We hoeven niets te doen, we kunnen een wolk ook niet wegduwen: die verdwijnt vanzelf, op zijn eigen moment, als wij hem laten. Dit oefenen we in meditatie. Precies dit. En dat kan al met een kwartiertje per dag.
De tweede stap is Nalaten. Elk gedrag (appje sturen, naar de slijter) begint altijd in de geest: met een plan, een voornemen, een gedachte. Kunnen we die gedachte laten, dan wordt het eenvoudiger om het gedrag vervolgens na te laten. Lukt dat laten overdrijven nog niet zo goed, dan hebben we voor stap 2 iets meer discipline nodig. Het gedrag achterwege laten vergt dan een ferm voornemen, en we kunnen daarbij bijvoorbeeld afleiding zoeken of hulp / steun vragen. In de wetenschap: dit gedrag helpt mij niet, het voelt op de korte termijn misschien fijn maar op de lange termijn geeft het pijn.
De derde stap is Toelaten. Ook best lastig, en het vergt moed. Het gevoel onder ons gedrag wil aangekeken worden, het vraagt erkenning. Dat moeten we gaan toelaten, al voelt het pijnlijk. Het gaat in haar geval over liefdesverdriet en eenzaamheid. Bij ander gedrag (nog een glas wijn inschenken, die zevende bonbon eten) spelen weer andere moeilijke gevoelens, zoals frustratie, stress of angst. Die zullen we met veel zelfcompassie moeten toelaten, we moeten ervoor gaan zorgen,
ze troost bieden zoals we dat zouden doen bij huilende kleuters die om aandacht vragen. Doen we dit niet, dan zullen die kleuters / onze gevoelens alleen maar harder gaan schreeuwen.
Als we oefenen in laten, nalaten en toelaten, gaan moeilijke dingen Uit Zichzelf Loslaten! Losweken, zoals een aangekoekt pannetje dat we een nacht in het water laten staan, en de volgende ochtend makkelijk kunnen schoonmaken. En hé, daarvoor hoeven we helemaal niet meer hard te werken……
